MASUMİYET (1997)

MASUMİYET (1997)

Çekim:  Genel olarak Masumiyet’te kullanılan çekimler diyalogları ve hareketleri gösteren boy çekimi/bel plan (medium shot), mekanları gösteren genel plan ve karakterleri gösteren yakın plan çekimlerdir.   Mekanları gösteren genel plan çekimlerde, odanın tavana yakın üst köşesinden (güvenlik kamerası benzeri) plonje çekimler yapıldığı görülebilir.  Diğer filmlerine oranla, Demirkubuz Masumiyet filminde televizyon görüntülerine oldukça geniş yer ayırmıştır.  Televizyon görüntülerinin çoğunda karakterlerin izlemekte olduğu filmden bölümler vardır.  Filmin sonuna doğru televizyon görüntüleri ileriye atlayış[1] (flash-forward) olarak kullanılmış ve izleyiciye Orhan’ın ölümü hakkında bilgi verilmiştir.  İki karakteri aynı karede gösteren diyalog sahnelerinde net alan derinliğinden çok bir karakterin net diğerinin bulanık (flu) olduğu seçici alan derinliği kullanılmıştır. Üçüncü Sayfa’da, Yazgı’da ve Bekleme Odası’nda da olduğu gibi “çerçeve içinde çerçeve” denilebilecek kapıların içlerinden yapılan çekimler bulunmaktadır.  Kapılar ve çeşitli pencerelerden iç içe kadrajlar oluşturulmuştur.   Filmin tek bir sahnesinde, Yusuf dışarıda dolaşırken el kamerası kullanılmış ve sallanan, sarsılan, yamuk kadrajlı diyebileceğimiz bir çekim yapılmıştır.  Film boyunca benzer bir çekim daha görülmediğinden bu el kamerası çekim filmin geneline aykırı bir durum oluşturmuştur. 

Ses: Doğal ortam sesleri filmin geneline hakimdir.  Yönetmenin diğer filmlerinde de izlenebileceği gibi, televizyon sesi filmin değişik sahnelerinde kullanılmıştır.  Bu sahnelerde televizyondaki sesin Yeşilçam filmlerinden sesler ve parçalar kullanılmaktadır.  Bekleme Odası filminde olduğu gibi, Masumiyet filminin tek bir sahnesinde bir kereye mahsus geçen uçak sesi duyulmaktadır. 

Müzik: Masumiyet filminde, yönetmenin diğer filmlerine oranla destekleyici müzik kullandığı sahneler çok daha fazladır.  Bu müzikler Cengiz Onural tarafından yapılmıştır ve tema müziği niteliğindedir. Filmin künyesinde müzik parçalarının adlarına dair herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.

Çevre Düzeni: Masumiyet, Demirkubuz’un iç mekan sahneleri dış mekan sahnelere göre daha yoğun kullandığı filmlerindendir.  Farklı illerde geçen sahneler yolculuk teması ve otobüs içinden çekilen yol görüntüleriyle birleştirilmiştir.  Filmede kullanılan iç mekanların odak noktasını oteller ve otel odaları oluşturur.  Bu otel odaları karanlık, basık ve izbe yerlerdir.  İç mekan sahnelerin çekildiği diğer yerler arasında filmin açılışının yapıldığı cezaevi müdürünün makam odası, hastane, Yusuf (Güven Kıraç)’un ablasının evi, çorbacı, pavyon, karakol, Aydın’daki otel, dinlenme tesisleri, İstanbul’daki kahve, İstanbul’daki otel ve filmin kapanış sahnesini oluşturan Mevlüt Amca’nın sinemacılar sokağındaki yeri vardır.  Masumiyet’in dış mekan sahneleri ise sokaklarda, otogarda, kır/piknik alanında, otel ve pavyon girişlerinde, lunaparkta ve çeşitli otobüslerinde içinde, yolda geçer.  Karakterlerin televizyon izlerken çekilmiş sahneleri de sahneler arası bağlantıları sağlar.

Giysi: Zeki Demirkubuz’un diğer filmlerinde olduğu gibi bu filmde de sosyo-ekonomik olarak alt sınıfa ait ve geçim darlığı çeken karakterler ön plandadır.  Film boyunca kullanılan giysiler bu durumu destekler niteliktedir. Karakterler fazlaca giysi değiştirmemektedir, pantolon, gömlek, kazak gibi gündelik ve mütevazı giysiler giymektedirler.  Dışarıya çıktığında Bekir’in kafasına taktığı kasket dikkati çeker. Gündelik yaşamına aksine pavyonda çalıştığı zamanlarda Uğur çok daha renkli ve frapan giysiler içinde görülmektedir.

Kurgu: Filmin genelinde kısa çekimlerden oluşan hızlı bir kurgu dikkati çekerken Bekir’in hikayesini anlattığı monolog kısmında daha yavaş ve uzun çekimlerden oluşan bir kurgu vardır.  Çekimler arasında noktalama kesme şeklinde yapılmıştır.  Anlatım bakımından incelediğimizde düz anlatımlı bir kurgu kullanıldığını görürüz.  Filmin sonunda Uğur’un ve Zagor’un öldüğünü izleyiciye anlatan bir ileri atlayış vardır.  Bu atlayışı Yusuf ile Çilem’in İstanbul yolculuğu sırasında dinlenme tesislerindeki televizyon yayını sırasında görülür. Uyum açısından incelendiğinde filmin genelinde devinimde, çekim ölçeğinde, kamera açısında, ışıkta, renkte giysi ve donanımda devamlılıktan bahsetmek mümkündür.

Işık:  Demirkubuz, diğer filmlerinde olduğu gibi, Masumiyet filminde de ortamda bulunan doğal ışığın dışında ek ışık kullanılmamıştır.  Birçok sahnede kapının kapanmasıyla kaybolan ışık, karanlık bir kare oluşturmuş ve bu durum yönetmen tarafından diğer sahneye geçiş öğesi (fondü) olarak kullanılmıştır. Film boyunca ortam ışığı dengeli bir şekilde kullanılmıştır.  Karakterlerin yaşadığı kıstırılmışlık ve sıkıntı hissini destekleyecek şekilde, bazı sahnelerde ışık oldukça karanlık tutulmuş, karakterlerin yüzleri yarı görünür kılınmıştır.   

Oyunculuk: Masumiyet filminde oyunculuk güçlü fakat abartıdan uzak, doğaldır.  Yönetmen filmde profesyonel oyuncularla çalışmıştır.

İçerik: Masumiyet Yusuf’un hapishane müdürünün odasında, cezasının bitmiş olmasına rağmen hapishanede kalmak istediğini belirttiği sahne ile başlar.  Yusuf’un gidecek ve yanında kalacak kimsesi yoktur.  Bu isteği yasal olmadığı için hapishane müdürünce reddedilen Yusuf, hapishaneden çıkınca adı verilmeyen bir taşra şehrindeki köhne bir otele yerleşir.  Burada Çilem’in hastalığı nedeniyle Uğur ve Bekir ile tanışır.  İlerleyen zamanda Bekir, Uğur’la olan ilişkisini ve bu ilişkinin geçmişteki öyküsünü Yusuf’a anlatır.  Bekir’in anlattığı hikâye aynı zamanda Demirkubuz’un Kader filminin konusunu oluşturur. Bir gün Uğur ve Bekir, Bekir’in kıskançlığı yüzünden tartışırlar ve bu tartışma sonunda Bekir kendisini vurur.  Bekir’in ölümü üzerine Yusuf onun yerine geçer ve bir süre sonra Bekir gibi davranmaya başlar. Uğur’u sevmesine ve kıskanmasına rağmen Yusuf da Uğur’dan karşılık alamaz.  Zagor’un hapisten kaçması üzerine Uğur Çilem’i Yusuf’a bırakarak Zagor ile beraber kaçar.  Çilem’i annesine götürmek isteyen Yusuf İstanbul’a vardığında izleyici Uğur’un ve Zagor’un öldüğünü anlar fakat Yusuf bundan habersizdir.    

İşlenen Temalar: Masumiyet filminde yönetmenini işlediği temalar yalnızlık, taşra hayatı, çaresizlik, hayat mücadelesi ve kaygıdır. Bu temalar yönetmenin diğer filmlerinde işlediği temalar ile örtüşür. Nitekim bu filmden dokuz yıl sonra çekilen Kader (2006), Masumiyet filmindeki öykünün öncesini anlatmaktadır. Dolyasıyla Masumiyet ve Kader yalnızlık, çaresizlik, tutku, aşk gibi ortak temaların işlendiği filmlerdir.

---

[1] İleriye atlayış: Sinema anlatımında, şimdiki zamandan gelecek zamana geçiş; gelecek zamanı bilinçli olarak önceden kavrayarak davranışları, tasarıları buna göre düzenleme ve bunu yansıtma. İng.: flash forward Fr.: "flash-forward", "flash-back" inverse. (www.kurgu.tv Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü)