C BLOK (1994)

C BLOK (1994)

Çekim: C Blok filminde yönetmenin baş, omuz, göğüs, bel ve boy çekimleri birbirleri ile değişimli olarak kullandığı görülmektedir.  Zaman zaman karakterin gözünden yapılan öznel çekimler[1] hem şehir manzaralarını hem de diğer karakterleri izleyiciye gösterir. Genel planlar ile karakterlerin içinde bulunduğu mekanlar (özellikle dış mekanlar) izleyiciye sunulmuştur.   Açı-karşı açı[2] çekimlere özellikle diyaloglar sırasında yer verilmiştir.  Yönetmenin diğer filmlerinde pek görülmeyen soldan sağa yatay çevrinmeler (pan) C Blok filmi boyunca kullanılmıştır.  Kamera görüş açısı olağan görüş noktasında tutulmuş, C Bloğun üst katlarını göstermek için alçak görüş noktasından da çekimler yapılmıştır.  Arabanın içinden yapılan yol çekimleri de bulunmaktadır.  

Ses:  Genel olarak sessizliğin hakim olduğu filminde çoğunlukla ortam sesleri duyulmaktadır.  Bu seslere ek olarak zaman zaman televizyon sesi duyulur. Televizyon sesine ek olarak, özellikle filmin başında çeşitli makine sesleri dikkati çekecek kadar gürültülü yansıtılmıştır. Diyalogların ön planda olduğu filmde dış sesler arka planda kalmaktadır.  Filmin sonunda ana karakterin sesi dış ses olarak manzara çekimleri üzerine hikâyeyi izleyiciye aktarmaktadır.

Müzik: Filmde müzik kullanımı dört noktada gerçekleşmektedir.  Özellikle filmin sekseninci dakikasında uzun süreli minimal müzik kullanımı görülmektedir.

Çevre Düzeni: İç mekânların ve dış mekanların dengeli olarak kullanıldığı C Blok filminde içeriyi ve dışarıyı birbirine bağlayan apartman girişi ve blok balkonları geçiş unsuru olarak düşünülebilir. Filmde geçen iç mekanlar arasında arabaların içleri, blok asansörü, Tülay’ın  (Serap Aksoy) evi, kapıcı dairesi, Fatoş’un iş yeri ve Fatoş’un evi sayılabilir.  Dış mekanlara örnek kullanımlar ise apartmanın önünü, deniz kenarı açık hava mekanları, telefon kulübesini, parkı, yolları ve çeşitli şehir manzaralarını içerir.  Filmin geçtiği iç mekanlar burjuva yaşam stiline ait, büyük, zengin fakat iç karatıcı/karanlık bir yapıya sahiptir.  Dış mekanlarda yapılan çekimlere ise bulutlu yarı karanlık bir hava hakimdir.  İç mekanlardaki donatım, bezem (dekor) içerisinde doğal bir kullanıma sahiptir.

Giysi: Giysi ve makyaj abartısız, karakterlere ve karakterlerin sosyo-ekonomik durumlarına uygun olacak şekilde seçilmiştir. Filmin ana karakteri Tülay yaşadığı zengin burjuva sınıfa uygun, hizmetçisi Aslı ise daha düşük gelirli sınıfa uygun giysiler giymektedir.  Filmin başında Aslı’nın ev sahibi Tülay’ın giysilerini giymesi, üst sınıfa özenmesinin bir göstergesidir.

Kurgu:  Uzunluk bakımından incelendiğinde kısa ve uzun çekimlerin düzensiz, karışık dizilmesinden oluşan çapraşık[3] bir kurgu yapısı filmin genelinde görülmektedir. Anlatım açısından kurgu, düz anlatım ile başlayan fakat filmin devamında geriye dönüşlerin olduğu almaşık kurgu[4] yapısındadır.  Çekimler arası noktalamalar genellikle kesme biçimindedir fakat filmin sonlarına doğru Halit’in katili kovalaması ve sonrasında blok etrafındaki koşusu sırasında yıldırım[5] geçişi olarak isimlendirilen noktalamalar kullanılmıştır.  Bir bütün olarak bakıldığında film ve hikaye akışı zaman zaman şehir manzaraları ile kesilir.  Aslı’nın ayna karşısındaki hazırlığı sırasında da uyum (continuity) bakımından devinimde uyumun bozulduğunu ve görüntüde atlamaların kullanıldığını görebiliriz.  Uyum açısından çekim ölçeğinde, kamera açısında, ışık, renk, giysi ve donatımda devamlılık vardır.  

Işık: Filmlerinde çok büyük oranda doğal ortam ışığını tercih eden yönetmen, bu filminde de doğal ışık altında çekim yapmıştır.  Gece sahnelerinde görüntüyü desteklemek için karakterlerin içinde oturdukları arabanın iç ışığı ek ışık olarak kullanılmıştır.  Genel olarak bakıldığında ışık, ana karakterin sıkıntısını destekleyecek şekilde, oldukça karanlık olarak kullanılmıştır. 

Oyunculuk: C Blok filminde profesyonel oyuncular, abartısız ve doğal bir şekilde oyunculuklarını sergilemişlerdir. 

İçerik: Modern bir sitede geçen C Blok filmi, açıklayamadığı bir sıkıntı ile yaşayan Tülay’ın, hizmetçisi Aslı (Zuhal Gencer)’yı kapıcının oğlu Halit (Fikret Kuşkan)  ile yatakta yakalayıp, durumu sorgulaması ile başlar.  Evde bunaldığını söyleyen ve sık sık kendisini dışarı atan Tülay, çoğunlukla deniz kenarına kaçar.  Evliliği de sıkıntılı olan Tülay aslında film boyunca oldukça sessizdir fakat diğer insanlarla olan ilişkisi soğuk, sert ve zaman zaman agresiftir. Tülay sorgulamaya başladığı monoton hayatından kurtulmak için bir çıkış yolu aramaktadır.  Demirkubuz C Blok filminde insanoğlunun çaresizliklerini, seçimlerini, kıskançlıklarını, bunalımlarını, arayışlarını ve samimiyetini sorgulamaya çalışmaktadır.

İşlenen Temalar: Zeki Demirkubuz C Blok filminde şehir hayatı, ilişkiler, sıkıntı, çaresizlik ve 
ihanet gibi diğer filmlerinde de sıkça görülen temaları işlemiştir.

---

[1] Öznel çekim: “Filmdeki kişilerden birinin duygularını, o anda duyduklarını yansıtmak istediğinde sinemacı tekil birinci kişi anlatısına başvurabilir. Alıcının merceği o kişinin yerini alır; izleyici de olayları, varlıkları, durumları o kişinin görüş noktasından izler, yani izleyicinin görüşü bu kişinin görüşü ile birleşir.” (Nijat Özön, Sinema Sanatına Giriş, 2008, agora kitaplığı, s. 141)

[2] Açı/karşı açı çekimi: Genellikle, karşı karşıya konuşan iki kişiyi sırayla göstermede kullanılan ve birbirinin karşıtı iki açıdan çevrilen iki ayrı çekimin ortaya çıkardığı durum.
plan - kontr plan İng.: reverse (angle), matched shot, matching shot, shooting and reverse angle, shot - reaction shot, ping-pong shot (www.kurgu.tv Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü)

[3] Çapraşık kurgu: Uzun ve kısa çekimlerin belirli bir ritmik düzende kurgulanmadığı, karışık olarak arka arkaya kullanıldığı kurgu yöntemi.

[4] Almaşık kurgu: Koşut gelişimi ya da zamandaş gelişimi gerçekleştirmek amacıyla başvurulan bir kurgu çeşidi. İng.: cross cutting, inter cutting, cut back, switch back (www.kurgu.tv Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü)

[5] Yıldırım Geçişi: Bir çekimin sonunda ve bunu izleyen çekimin başında alıcının çok hızlı çevrinmesiyle görüntülerin birbirine geçmiş biçime girmesi, bulanıklaşması, seçilmez oluşundan yararlanarak gerçekleştirilen noktalama. İng.: whip pan, flash pan, swish pan, zip pan, flip pan, blur pan, pan blur, scanning (www.kurgu.tv Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü)